Intuïtief Eten

Misschien heb je er onlangs wel over gehoord, ‘intuïtief eten’. Maar wat houdt intuïtief eten precies in en wat is het vooral niet? In dit artikel lees je waar intuïtief eten goed voor is, wat de misconcepties zijn en waarom het zo een mooie movement is.

Het is essentieel dat we daarbij allereerst uitleggen waarom de tegenhanger, namelijk ‘het diëten’ niet werkt. In het kort: Wat is intuïtief eten?

In de jaren ’90 hebben Evelyn Tribole en Elyse Resch een boek geschreven over Intuïtief Eten en nog niet zo lang geleden is dit boek in het Nederlands vertaald door ‘[I’m a Foodie]’. Het staat voor het leren loslaten van de dieetmentaliteit om daarmee een gezondere relatie met jezelf en je lichaam te ontwikkelen. Het is naarmate de jaren toenemen steeds populairder aan het worden.

Een keerpunt van deze nieuwe trend (en trends in het algemeen) is dat er misconcepties over ontstaan en het idee verkeerd wordt toegepast, bijvoorbeeld door een ander doel na te streven, denk aan (snel) afvallen. Om maar gelijk met de deur in huis te vallen: intuïtief eten is meer dan alleen leren luisteren naar de honger- en verzadigingssignalen van je lichaam.

Waarom diëten niet werkt

Er bestaan ontzettend veel verschillende dieetmethoden en dieetproducten en ieder van deze methoden of producten beloven van alles. Waar wij als mens, bij het aanschaffen van een dieetmethode of -product, vaak naar op zoek zijn is geluk en hier wordt dan ook goed op ingespeeld door aan deze methoden en producten een dergelijke waarde te koppelen (een externe motivator): “Als ik 10 kg ben afgevallen, dan ben ik gelukkig.” Ook willen we ons graag gezond voelen, en geloven dat een (crash)dieet ons hierbij gaat helpen. Dat is wat de ‘dieetcultuur’ ons in ieder geval heeft geleerd.

Steeds weer opnieuw tonen wetenschappelijke studies aan dat het volgen van diëten meer schade aanricht dan dat het positieve uitkomsten biedt. En we hebben het natuurlijk vaker gehoord, het ‘diëten werkt niet’, maar het is nog wel wat serieuzer dan het lijkt. Dit zijn slechts een aantal gevolgen die diëten heeft op mens en samenleving hebben:

• Het gewicht van zowel volwassenen als kinderen is hoger dan ooit;
• Het aantal mensen met een eetstoornis neemt toe. In 2000-2006 had 3,5% van de bevolking te kampen met een eetstoornis en in 2013-2018 is dit ruim verdubbeld naar 8%;
• Door gewichtstoename na het volgen van een dieet hebben mensen meer dan ooit te maken met gewichts stigma’s;

Dat een dieet niet werkt heeft weinig met een tekort aan discipline te maken. Het is gewoonweg moeilijk om tegen onze eigen biologie te gaan vechten. Ons lichaam herkent namelijk niet het verschil tussen verhongering en het bewust verminderen van de calorie-inname en reageert dus ook hetzelfde als wanneer er voedselschaarste is: constant denken aan eten, behoefte hebben aan voeding dat hoog in calorieën, suiker en vet is, moeilijk kunnen stoppen als er eenmaal wordt gegeten en de stofwisseling verlagen zodat het lichaam langer kan teren op de energie die het wél binnenkrijgt.

De ‘dieetcultuur’ heeft ons zo opgevoed dat het normaal is om altijd maar slanker, strakker of gespierder te willen zijn, dat je dit moet zijn om waardig te zijn als mens, dat het hebben van een laag zelfbeeld meer sociaal geaccepteerd is dan zelfzeker zijn en vooral dat je (nu nog) niet in het perfectie beeld past dat de industrie voor ons heeft geschetst. Daarom is het ook niet raar dat het voelt als falen wanneer het niet lukt om je aan een dieet te houden om af te vallen of misschien aan te komen. Het is helaas ook niet vreemd dat je je schuldig voelt na het eten van een stukje taart of het overslaan van een rondje hardlopen en het is niet gek dat je je gewichtstoename vervolgens weer wilt compenseren met een andere dieetmethode om toch maar weer in een maatje 36 of 38 te passen (want wat kreeg je toen veel complimentjes).

Als holistische diëtisten hebben wij mede de taak om schadelijke dieetpatronen en -gedachten te doorbreken en de dieetcultuur te doorbreken. Wij willen en moeten de volksgezondheid in de kern helpen te verbeteren.

Think about this:

Als diëten echt zo goed werkten, zou de industrie niet zo groot zijn en zou er niet zo ontzettend veel geld aan worden verdiend aan het verkopen van dieetmethodes.

Waarom intuïtief eten?

Intuïtief eten biedt een kans om je relatie met voeding en je zelfbeeld te herstellen. Het leert je onder andere omgaan met negatieve gedachten over jezelf en eten en geeft je handvatten om ongezonde gedragspatronen te doorbreken en daarmee je lichaam rust te geven. Intuïtief eten brengt je lichaam in balans en zorgt voor meer zelfacceptatie en dit, vooral na jaren het gevoel te hebben dat je niet goed genoeg bent (dit kan een heel bewust, maar ook een onbewust idee over jezelf zijn) omdat je meer weegt dan je zou willen en altijd maar een ‘alles of niets’ benadering hebt op voeding. Voor velen valt er een hele zware last van je schouders af.

Uit onderzoek blijkt dat intuïtieve eters, en waarschijnlijk kan jij je wel iemand in je omgeving bedenken die een natuurlijke intuïtieve eter is, minder last hebben van verstoord eetgedrag, emotioneel eten, niet te beheersen eetgedrag, eetbuien, ontevredenheid over lichaam en een te hoge bloeddruk en juist een beter zelfbeeld hebben, een hoger(e) welzijn, lichaamswaardering- en acceptatie, meer psychologische weerbaarheid, onvoorwaardelijk zelfrespect en levensvoldoening en ze zijn optimistischer. Win-win dus en genoeg reden om zelf intuïtiever te gaan eten

De 10 basisprincipes van Intuïtief eten

Intuïtief eten is dus niet een methode om af te vallen en geen dieet. Er zijn geen regels wat er wel of niet mag worden gegeten, omdat het de bedoeling is dat mensen heel goed leren luisteren naar de signalen die het lichaam geeft en daarbij alle overtuigingen die er in zijn geslopen na al die jaren (koolhydraten maken dik, koekjes zijn ‘slecht’ en broccoli is ‘goed’, eten na 8 uur maakt dik, etc.) los te laten en daarmee te ervaren dat eten geen strijd meer hoeft te zijn. Maar het zou wel zomaar kunnen zijn dat er wel wat gewichtsverlies plaatsvindt, omdat het lichaam in balans komt. Dit is afhankelijk van het persoon en het lichaam (de natuurlijke gewichts set-point). Het belangrijkste is om te begrijpen dat om je relatie met eten te helen, je volledig in acceptatie mag keren en dus het aspect van gewichtsverlies eerst mag loslaten. Intuïtief Eten werkt met 10 basisprincipes die ik hieronder kort zal beschrijven:

1. Zet de dieetbril af

Gooi alle dieetboeken en magazines de deur uit en stop met zoeken naar nieuwe methoden om snel veel gewicht te verliezen. Verzet je tegen de dieetcultuur.

2. Respecteer je honger

Voed jezelf met voldoende energie (calorieën - en nee ga niet rekenen ;)) en voedingsstoffen. Als je dit niet doet, trigger je namelijk de ‘oerdrift’ om te overeten. Het eten wanneer je honger hebt, dus ook als je eigenlijk volgens jouw standaarden te veel hebt gegeten de avond ervoor, of als je jezelf jarenlang hebt verteld dat je niet mag eten na een bepaalde tijd, zorgt voor het herstellen van je relatie met eten en geeft je lichaam vertrouwen dat het eten krijgt als zij/hij hiernaar vraagt, waardoor de (fysieke) drang naar eetbuien verlaagt.

3. Sluit vriendschap met eten

Geef jezelf onvoorwaardelijke toestemming om te eten. Als je restricties tegen bepaalde voedingsmiddelen oplegt, wordt dit alleen maar aantrekkelijker om te consumeren en leidt dit vaak naar oncontroleerbaar eetgedrag wat wordt vervolgd door schuldgevoelens. Weg met de eetregels dus (behalve als je allergisch bent).

4. Stuur de eetpolitie weg

Leer inzien dat wat dat stemmetje in je hoofd roept over je lichaam en voeding niet per definitie de waarheid zijn. Hierdoor kan je er makkelijker afstand van nemen. Negeer, of schreeuw ‘NEE’ tegen de gedachten die je wijs willen maken dat je goed bezig bent als je te weinig hebt gegeten en de gedachten die je vertellen dat je ook niks goed kan doen als je een koekje hebt gegeten. Ontsla de eetpolitie uit je hoofd door ze geen kracht meer te geven over jouw acties en emoties.

5. Ontdek voldoening

Omdat het ons zo is aangeleerd om ons krampachtig aan regels te houden en ons hongergevoel te negeren (maar als resultaat hiervan wél te veel te eten terwijl we eigenlijk al vol zitten), zijn we het idee verloren van waar eten nog meer over gaat, namelijk genot en voldoening van eten.

6. Voel je verzadiging

Om je verzadiging te leren respecteren, moet je erop vertrouwen dat je jezelf het eten geeft waar je zin in hebt. Probeer steeds weer je verzadigingsgevoel te herkennen en hier vervolgens naar te luisteren door te stoppen met eten. Dit kun je doen door bijvoorbeeld even te stoppen met eten om te voelen hoe je je voelt.

7. Wees lief voor je emoties

Het is heel makkelijk om gevoelens te negeren en te onderdrukken om vervolgens door te gaan met je leven. Helaas kan het opkropgedrag leiden tot troost zoeken in bijvoorbeeld eten. Je voelt je naderhand niet beter, omdat je vervelende emotie er nog steeds is. De kunst is om al je emoties toe te laten ookal vindt je ze vervelend, onredelijk of zonde van je tijd. Als je je emoties leert toelaten, leer je ze ook te laten gaan en hiermee zal je een lichter leven gaan leiden.

8. Respecteer je lichaam

Accepteer hoe je lichaam eruit ziet en welke maten het draagt (ook als je al tiener en twintiger een paar maten kleiner droeg). Iemand met schoenmaat 40 maakt zich ook niet druk om in een maat 38 te passen en het is net zo zinloos om je zorgen te maken over je kledingmaat. Het willen veranderen van je lichaam gaat vaak te pas met bepaalde regels over eten, en die willen we nu juist eigenlijk los gaan laten. Omarm je lichaam, want je bent prachtig zoals je bent.

9. Beweging, voel het verschil

In plaats van te willen sporten of bewegen voor een gespierde buik of het verbranden van calorieën, kun je gaan bewegen puur om te voelen hoe het is om te bewegen. Wat voelt voor jou lichaam en feest fijn? Kies vervolgens een bewegingsvorm waar jij van geniet om vaker te doen, ómdat je ervan geniet. Misschien krijg je meer energie, voel je je vrolijker, voel je dat je uithoudingsvermogen verhoogt of dat je je meer ontspant en beter slaapt. Zie dus de voordelen van beweging in die niks te maken hebben met het willen veranderen van hoe je eruit ziet.

10. Eer je gezondheid

Er mag meer balans gaan komen in je voedingspatroon en dat doe je door je lichaam en haar/zijn signalen te eren en het niet te beoordelen. Het wordt genormaliseerd om hoog bewerkte voeding als ongezond te zien, maar een dieet dat laag in calorieën en/of koolhydraten als gezond te bestempelen, klopt dat wel? Een keer pizza als avondeten maakt je niet gelijk ongezond. Je zal zien dat wanneer je motivatie om gezond te eten verandert van willen afvallen naar je goed willen voelen, het eten bijvoorbeeld fruit en groenten makkelijk zal zijn omdat het goed voelt en er net zo goed iets lekkers past in je eetpatroon.

Er zijn je al heel veel mensen voorgegaan die hun vrijheid hebben gevonden met het ‘aanpassen’ van hun voedingspatroon door deze principes te volgen en dus is het ook voor jou mogelijk om op deze manier te gaan leven. Als je meer wilt weten over intuïtief eten raad ik je aan om het boek Intuïtief Eten aan te schaffen.

Ook wij van Sisters about Food zien de meerwaarde van de voedselvrijheid (bedenk je bijvoorbeeld dat strikt vegan zijn óók niet iets is dat wij prediken) in en helpen je graag met het vinden van je weg in deze principes. Mocht de manier van eten je aanspreken maar heb je het idee dat het niet helemaal voor je weggelegd is vanwege gezondheidsproblemen, bijvoorbeeld bij diabetes of een hardnekkige eetstoornis, dan kan een diëtist (en soms ook in combinatie met een therapeut uit een andere discipline) je daar uiteraard bij helpen. We zijn benieuwd of je wat nieuws hebt geleerd uit deze blog en zouden het leuk vinden als je dit zou laten weten in de reacties via de website of social mediakanalen zoals Instagram en Facebook!

Bron: Intuïtief Eten. Evelyn Tribole & Elyse Resh. I’m a Foodie Publishing.